Perscommuniqués (20)

Het Paasakkoord ligt er, de energiestrategie is uitgetekend. Voor de vertaling in een operationeel plan moet die strategie evenwel nog een cijfermatige invulling krijgen. Bovendien moet België, volgens het “Pakket Schone Energie voor alle Europeanen” van de Europese Commissie, tegen eind 2018 een ontwerp van nationaal energie- en klimaatplan indienen bij de Europese Commissie. Een nieuwe publicatie van het Federaal Planbureau wil hierbij een handje helpen. Ze volgt op de publicatie van de energievooruitzichten die in oktober 2017 zijn verschenen en waarin één enkel scenario, een scenario zonder doelstellingen of bijkomend beleid na 2020,  referentiescenario genaamd, werd uitgebeend.

Op de vooravond van een periode waarin belangrijke beslissingen rond energie genomen moeten worden, wijst het Federaal Planbureau op de publicatie van vier energiestudies die ze het afgelopen jaar heeft ondernomen. Elk van deze studies verzamelt heel wat factuele informatie die kan helpen om knopen door te hakken op basis van gekwantificeerde gegevens. Kernelementen van het energiebeleid worden op een gedetailleerde manier becijferd in de verschillende studies, of het nu gaat om de Belgische energiebevoorradingszekerheid in een Europese context, de evolutie van broeikasgasemissies in de verschillende sectoren, de nood aan investeringen in de elektriciteitssector, de evolutie van de energiekosten of een andere indicator. Zoals in het gezelschapsspelletje ‘Vier op een rij’ vormen deze vier studies bouwstenen voor het op handen zijnde Energiepact. De combinatie van steentjes kan helpen om het Energiepact te concretiseren en een gekwantificeerd gezicht te geven.

De Economische vooruitzichten van het Federaal Planbureau laten toe om een toekomst ‘bij ongewijzigd beleid’ te schetsen van de Belgische economie voor de komende vijf jaar. De Vooruitzichten 2017-2022 houden rekening met een bescheiden economisch herstel in de eurozone en worden gekenmerkt door economische beleidsmaatregelen op Belgisch niveau die de groei arbeidsintensiever maken.

De ‘Economische vooruitzichten 2015-2020’ kondigen een groeiherstel van de Belgische economie aan. Die groei is nog relatief bescheiden (gemiddeld 1,5 % per jaar), maar zou gepaard gaan met een vrij sterke werkgelegenheidsgroei (gemiddeld bijna 34 000 jobs per jaar). Het economisch gewicht van de gezamenlijke overheid zou afnemen, o.m. in termen van werkgelegenheid, en samen met de daling van de rentelasten bijdragen tot de aanzienlijke vermindering van het overheidstekort, dat 1,1 % van het bbp zou bedragen in 2020.

Energie en elektriciteit zijn vandaag niet meer weg te denken uit onze maatschappij: zowel industriële processen, diensten, transport, landbouw als gezinnen hebben energie nodig om te functioneren. In deze lijvige publicatie waarin het Federaal Planbureau, naar driejaarlijkse gewoonte, haar langetermijnenergievooruitzichten voorstelt, wordt een staat opgemaakt van het Belgische energiesysteem en hoe dit in de toekomst kan evolueren indien geen bijkomend beleid wordt aangenomen.

21.000 tot 65.000 voltijdse jobs tegen 2030: dat is het resultaat van een analyse die het Federaal Planbureau ondernam naar aanleiding van een onderzoeksopdracht uitgeschreven door de 4 energieministers van ons land. Voorwaarde: de overschakeling naar een volledig hernieuwbaar energiesysteem tegen 2050. Dat betekent niet enkel elektriciteit opwekken via hernieuwbare weg (zoals bvb. zonnepanelen of windmolens), maar ook onze verwarming, ons warm water, licht, industriële stoom en transport laten draaien op groene energie.

De economische activiteit in België stagneert sinds midden 2011. Volgens de "Economische vooruitzichten 2013-2018" zou de Belgische economie opnieuw aanknopen met een beperkte positieve groei. Dat scenario gaat echter gepaard met belangrijke onzekerheden.

De "Economische Vooruitzichten 2012-2017" voor België situeren zich in een context van begrotingssanering en zwakke economische groei in Europa.

Klimaatproblematiek, E-mobiliteit, offshore wind, alles-gas, vertraagde kernuitstap, ... Dit is een greep uit de buzzwoorden die het Belgische energietoneel vandaag beheersen. In deze lijvige publicatie waarin het Federaal Planbureau, naar driejaarlijkse gewoonte, haar langetermijnenergievooruitzichten voorstelt, komen deze thema’s één voor één aan bod. De bedoeling van dit rapport is het Belgisch energiesysteem tegen het licht te houden en te onderzoeken welke factoren en energiebronnen de bovenhand halen in een wereld die bol staat van energetische onzekerheden.

De nieuwe ‘Economische vooruitzichten 2011-2016’ voor België zijn gebaseerd op een scenario waarin de wereldeconomie zich verder herstelt.

Er is vandaag de dag veel commotie rond elektrisch aangedreven voertuigen (EV’s). Twee recente gebeurtenissen gaven een belangrijke impuls aan EV’s: de aanname van het wetgevend Energie/Klimaatpakket en de financieel-economische crisis gevolgd door het Europees Economisch Herstelplan en zijn Green Car Initiative. Op basis van recent studiewerk heeft het FPB een eerste kwantitatieve analyse uitgevoerd naar de ontwikkeling van elektrische voertuigen en de impact die klimaatbeleid kan hebben op deze ontwikkeling, naast een inschatting van het effect van verschillende EV-penetratiegraden op de toekomstige elektriciteitsvraag.

In vergelijking met zijn Europese partners kent België relatief lage energiebelastingen, maar is de fiscale druk op arbeid zwaarder. Deze Working Paper evalueert de effecten van maatregelen die tot doel hebben de energiefiscaliteit te verhogen en andere heffingen te verlagen.

De nieuwe economische vooruitzichten 2009-2014 voor België zijn opgesteld in een internationale context die gekenmerkt wordt door een financiële crisis en een daaruit voortvloeiende diepe economische recessie. Het internationaal macro-economisch scenario na 2010 is gebaseerd op een analyse van vorige financiële crisissen. Op basis daarvan wordt verondersteld dat de crisis niet zal gevolgd worden door een voldoende sterk conjunctuurherstel om het verlies aan economische activiteit goed te maken in de projectieperiode. Dit scenario gaat echter gepaard met uitzonderlijk grote onzekerheden.

Het Federaal Planbureau heeft, op vraag van de federale en gewestelijke milieuoverheden, de energetische en economische impact van het Energie/Klimaatpakket, dat op 23 januari 2008 door de Europese Commissie werd voorgesteld, geraamd voor België. Dat pakket vormt de praktische invulling van het besluit van de Europese Raad van maart 2007 om op Europees vlak precieze doelstellingen voor de uitstoot van broeikasgassen en hernieuwbare energiebronnen vast te leggen, namelijk de broeikasgasemissies met 20 % verminderen tegen 2020, of zelfs een reductie van 30 % indien een internationale klimaatwijzigingsovereenkomst kan worden bereikt, en het aandeel van hernieuwbare energiebronnen in het energieverbruik op 20 % brengen tegen 2020. Het Energie/Klimaatpakket bevat onder meer een lastenverdeling tussen de lidstaten, concrete maatregelen en  toepassingsmodaliteiten om de doelstellingen te bereiken. Deze voorstellen, toegepast op de Belgische context, werden hier geëvalueerd.

Het Federaal Planbureau heeft de traditie om om de 3 jaar een Planning Paper (PP) uit te brengen waarin de langetermijnenergievooruitzichten voor België berekend met het energiemodel PRIMES worden beschreven. Deze PP is de derde in de reeks, deze keer werd het accent gelegd op de link met klimaatverandering. In een tijdperk waarin nieuwsberichten gonzen van woorden als klimaatverandering, toenemende concentratie aan broeikasgassen en CO2-emissiereducties, is het immers belangrijk zich een idee te kunnen vormen over wat deze termen betekenen voor België, meer bepaald voor ons nationaal energetisch systeem.

Met deze PP wil het Federaal Planbureau dan ook een aantal “wat als?”-scenario’s beschrijven die kwantitatief nagaan wat er met ons nationaal energetisch systeem in de toekomst staat te gebeuren indien bepaalde beleidsopties (niet) doorgedrukt worden. In de PP komen o.a. een referentiescenario en een selectie van emissiereductiescenario’s voor de periode na 2012, het eindjaar van de Kyoto-verbintenis, aan bod.

Aansluitend op het herstel dat in het tweede semester van 2005 werd ingezet, zou de groei van de Belgische economie aantrekken in 2006 en 2007 en gemiddeld 2,2 % bedragen tijdens de projectieperiode. Die groei zou dus groter zijn dan haar groeipotentieel en die van de eurozone, ondanks de hoge olieprijzen en de onzekerheden in verband met de evolutie van de wisselkoers.

Ondanks de verdere afbrokkeling van de werkgelegenheid in de industrie, zou de totale binnenlandse werkgelegenheid, die sterk in opmars is in de markdiensten, beduidend stijgen: van 2006 tot 2011 zouden er 216 000 banen worden gecreëerd. De impact van de loonmatiging en de maatregelen ter ondersteuning van de werkgelegenheid, zoals de dienstencheques, dragen bij tot die toename. De beroepsbevolking zou tijdens de projectieperiode sterk blijven toenemen. Dat is vooral toe te schrijven aan de verschillende maatregelen om de brugpensioen- en de pensioenleeftijd op te trekken. Ook de impact van de trendmatige toename van de activiteitsgraad (vooral bij de vrouwen), draagt hiertoe bij. De werkloosheid zou slechts een kleine daling laten optekenen.

De broeikasgasemissies zouden iets dalen. Ze zouden het niveau waartoe België zich internationaal heeft geëngageerd, wel benaderen, maar niet halen. Door de uitvoering van reeds aangekondigde maatregelen en door eventueel gebruik te maken van de flexibiliteitsmechanismen zoals voorzien in de internationale akkoorden, zouden de doelstellingen toch kunnen worden bereikt.

Ondanks eenmalige maatregelen die omvangrijker zouden zijn dan in 2005, zou het begrotingsevenwicht niet helemaal gehaald worden in 2006. Toch zou de begrotingscontrole die aangekondigd werd voor juni, dat evenwicht terug kunnen herstellen. In 2007 zou het deficit groter worden en de doelstellingen van het Stabiliteitsprogramma zouden niet gehaald worden. Om opnieuw een evenwicht te bereiken, zouden er belangrijke maatregelen genomen moeten worden.

De verdere afbouw van de overheidsschuld zou zich desondanks doorzetten en de schuld zou dalen van 93,9 % van het bbp in 2005 naar 78 % van het bbp in 2011.

Is duurzame ontwikkeling mogelijk met de huidige trends in energieproductie en –verbruik ? Is het energiebeleid voldoende ambitieus ? Op die vragen poogt een Working Paper van het Federaal Planbureau een antwoord te formuleren. De huidige situatie wordt daarin beschreven en gekoppeld aan het globale energiebeleid. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de strijd tegen klimaatverandering en aan de vragen rond het gebruik van kernenergie. Er wordt ook verwezen naar de noodzakelijke beleidswijzigingen om op weg te gaan naar duurzame ontwikkeling enerzijds en naar de verschillende onzekerheden die daarbij opduiken anderzijds.

De sterke groei van de wereldeconomie in 2004 kwam tot uiting in de voornaamste economische zones. Op jaarbasis trok hun economische groei fors aan ten opzichte van 2003, in het bijzonder in de eurozone en in de Verenigde Staten. De groei van de wereldeconomie zou in 2005 beduidend verzwakken, vooral in de eurozone. Voor de periode 2006-2010 wordt verondersteld dat de verschillende economieën geleidelijk terugkeren naar hun ‘potentieel’ activiteitenniveau. De Amerikaanse groei zou zich stabiliseren rond 3 % per jaar. De groei in de eurozone zou - dankzij een stabilisering van de wisselkoers en een minder hoge olieprijs - aantrekken tot maximum 2,4 % in 2007, maar nadien verzwakken tot 2 % op het einde van de projectieperiode.