De kosten van verkeerscongestie in België [ Working Paper 09-19 - 06/09/2019]

  PDF & Download

• Publication (en - 317 Kb)
• Publication (fr - 327 Kb)
• Publicatie (nl - 315 Kb)

  Auteurs

Bruno Hoornaert (A), Alex Van Steenbergen (A)
 
A : Auteur, C : Contribuant

  Publicatietype

Working Papers

De Working Paper presenteert een studie of analyse die het FPB op eigen initiatief uitvoert.

Dit rapport probeert de kosten voor de Belgische economie van inefficiënties in de transportfiscaliteit te kwantificeren aan de hand van het PLANET-model van het FPB. In de lijn van de literatuur, berekenen we de welvaartswinst van een optimaal belastingstelsel waarin verkeersbelastingen perfect afgestemd zijn op de marginale externe transportkosten (congestie- en milieukosten).

Daarvoor wordt eerst een volledig overzicht gepresenteerd van de belangrijkste externe kosten (congestie en milieu) en verkeersbelastingen. We tonen dat de externe kosten aanzienlijk schommelen tussen geografische zones, wegtypen en tijdsperiodes. Een bijkomende bestuurder tijdens de spitsuren in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zou bijvoorbeeld leiden tot een volledige euro aan tijdskosten voor zijn medereizigers per afgelegde kilometer. In de huidige belastingen op wagens en wegvervoer ontbreekt het aan aanzienlijke differentiatie, terwijl het openbaar vervoer, bepaalde manieren van pendelen en bedrijfswagens zwaar gesubsidieerd worden.

Het beleid is duidelijk niet afgestemd op de realiteit van een grote concentratie van verkeer gedurende bepaalde periodes tijdens de dag en op bepaalde plekken. Daaruit volgt ook dat bepaalde bestuurders, op de tijdstippen en plekken waar het verkeer niet druk is, te veel belastingen betalen in vergelijking met de maatschappelijke kosten die ze veroorzaken, ten minste als er alleen rekening wordt gehouden met congestie en het milieu.

Beleid dat de belastingheffing volledig zou afstemmen op de externe kosten zou de maatschappij minstens 2,3 miljard euro opleveren in netto welvaartswinst, waarvan 1,3 miljard in tijdwinst voor het resterende verkeer. De totale welvaartswinst ligt hoger dan aangegeven in de literatuur, aangezien wij de economische verstoring van subsidies allerhande in de analyse betrekken. Een dergelijke ideale beleidsomslag zou 8,7 miljard euro aan bijkomende inkomsten opleveren.

We benadrukken dat de congestiekosten die aan bod komen in deze studie moeten worden beschouwd als een ondergrens. Aangezien het model alleen de tijd meet die onderweg verloren gaat, worden de bijkomende kosten om plannen te wijzigen, afspraken te verzetten, enz. (zogenaamde kosten voor planningsvertraging) niet gemodelleerd. De winst door hogere productiviteit als gevolg van een betere ruimtelijke allocatie wordt ook niet opgenomen.