HOGE RAAD VAN FINANCIËN - Studiecommissie voor de vergrijzing - Jaarlijks verslag [ FORVERG201801 - 09/07/2018]

Het eerste hoofdstuk van het Jaarlijks verslag 2018 van de Studiecommissie voor de Vergrijzing stelt de evolutie van alle sociale uitgaven tot 2070 voor (de projectiehorizon was 2060 in het vorige rapport). De demografische vooruitzichten laten nu immers toe een projectie tot die horizon te realiseren. Dit hoofdstuk levert ook een evaluatie van de budgettaire kosten van de vergrijzing tussen 2017 en 2070 (met name de variatie tussen die twee jaren van het geheel van sociale uitgaven uitgedrukt in procentpunt van het bbp). De nieuwe demografische vooruitzichten 2017-2070 van februari 2018 en de economische vooruitzichten 2018-2023 van 20 juni 2018 zijn opgenomen in het referentiescenario. Dat scenario bevat alle reeds uitgevaardigde maatregelen met betrekking tot de sociale uitgaven.

Het tweede hoofdstuk illustreert de sociale houdbaarheid in de context van de vergrijzing. Het eerste deel van dit hoofdstuk toont een actueel overzicht van de sociale houdbaarheid van de pensioenen via verschillende indicatoren. De resultaten van de Europese EU-SILC-enquête (‘European Union Survey on Income and Living Conditions’) – de meest recente heeft betrekking op de inkomens van het jaar 2016 – worden geanalyseerd, alsook de evolutie van de minimumpensioenen en de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) ten opzichte van een armoededrempel. De indicatoren die overgenomen zijn uit de enquête hebben betrekking op het armoederisico volgens verschillende definities van het inkomen en op andere aanvullende indicatoren. Een vergelijking met onze buurlanden vult die analyse aan. In het tweede deel van dat hoofdstuk worden de langetermijnvooruitzichten van de sociale houdbaarheid van de pensioenen geïllustreerd aan de hand van de evolutie van het armoederisico en van maatstaven die de ongelijkheid tussen inkomens van de gepensioneerden meten, tot 2070. De hypothesen die de basis vormen van de projectie van de socialehoudbaarheidsindicatoren zijn identiek aan de hypothesen die zijn gebruikt in het kader van de evaluatie van de budgettaire kosten van de vergrijzing.

Het SCvV-verslag presenteert vooruitzichten tot 2070, en dus geen voorspellingen. Voorspellingen zijn sterk afhankelijk van de laatste waarnemingen en pogen de best mogelijke raming te geven van een nabije toekomst (een jaar, of zelfs twee jaar). Vooruitzichten die worden opgesteld over een langere periode houden daarentegen ook rekening met de trends uit het verleden en berusten onvermijdelijk op hypothesen. Gezien de onzekerheid waarmee bepaalde hypothesen worden omgeven, worden zeer vaak gevoeligheidsanalyses van de resultaten voor bepaalde sleutelparameters voorgesteld. Vooruitzichten beweren niet ‘het’ exacte cijfer te geven voor een gegeven horizon, maar vormen een besluitvormingsinstrument waarmee het debat ter zake kan worden gekaderd.