De administratieve lasten in België voor 2022 [ Working Paper 09-24 - 27/02/2024]

  PDF & Download

• Publication (fr - 2.59 Mb)
• Publicatie (nl - 3.07 Mb)

  Auteurs

Chantal Kegels (A)
 
A : Auteur, C : Contribuant

  Publicatietype

Working Papers

De Working Paper presenteert een studie of analyse die het FPB op eigen initiatief uitvoert.

Synthese

Op vraag van de ministerraad en in samenwerking met de Dienst voor Administratieve Vereenvoudiging (DAV) werd het Federaal Planbureau ermee belast een periodieke raming uit te voeren van de kosten van de administratieve lasten die wegen op de ondernemingen en de zelfstandigen in België. Die raming is gebaseerd op een enquête bij een representatieve steekproef van de te bestuderen populatie. Deze elfde enquête volgt dezelfde methodologie als de vorige tien enquêtes die peilden naar de administratieve lasten voor de jaren 2000 tot 2020. Naast het kwantitatieve deel bevat de enquête ook een belangrijk kwalitatief luik waarin de mening van de zelfstandigen en de ondernemingen over de problematiek van de administratieve lasten aan bod komt.

De totale kosten van de administratieve lasten voor de Belgische ondernemingen en zelfstandigen in 2022 worden in de enquête geraamd op 5,99 miljard euro. In vergelijking met de vorige enquête voor het jaar 2020 zijn deze kosten met 21% gestegen. Die evolutie vloeit voort uit een uiteenlopende beweging: de totale kosten stijgen voor de ondernemingen en dalen voor de zelfstandigen. Sinds de eerste enquête, die betrekking had op het jaar 2000 en de totale kosten van de administratieve lasten raamde op 8,57 miljard euro, zijn die kosten met 30% gedaald.

Uitgedrukt in procent van het bbp is het relatieve gewicht van de administratieve lasten die wegen op de ondernemingen en de zelfstandigen stabiel in 2022 ten opzichte van 2020. Het bereikt 1,08% in 2020 en 2022 na 1,60% in 2016, 1,66% in 2014 en 1,70% in 2012. In 22 jaar tijd is het relatieve gewicht van de administratieve lasten met meer dan twee derde verminderd, van 3,48% van het bbp in 2000 tot 1,08% van het bbp in 2022.

De kosten van de administratieve lasten voor de ondernemingen worden geraamd op 5,03 miljard euro in 2022. In vergelijking met 2020 zijn deze kosten met 32% gestegen, terwijl ze in 2020 met 39% gedaald waren ten opzichte van 2016. Deze stijging is het gevolg van de stijging van de kosten van de administratieve lasten voor kleine en vooral middelgrote ondernemingen. Omgekeerd zijn de kosten van de administratieve lasten voor grote ondernemingen tussen 2020 en 2022 met 20% gedaald. In 2022 komt het grootste deel van de kosten van de administratieve lasten van de ondernemingen echter, net als in de vorige enquêtes, nog steeds voor rekening van de kleine ondernemingen, die ook de grootste groep in de populatie van ondernemingen vormen.

Wat de regelgeving betreft, dragen de tewerkstellingsregelgeving en de fiscale regelgeving het meest bij aan de totale kosten van de administratieve lasten voor de ondernemingen tussen 2020 en 2022, respectievelijk 40% en 39%. In 2022 genereert de fiscale regelgeving, net zoals het geval was in de vorige enquêtes, nog altijd het grootste deel van de kosten van de administratieve lasten, gevolgd door de tewerkstellingsregelgeving en ruim daarachter de milieuregelgeving. Tussen 2020 en 2022 wordt de stijging van de totale kosten van de administratieve lasten voor de ondernemingen verklaard door de stijging van de interne en externe kosten.

De kosten van de administratieve lasten voor de zelfstandigen worden geraamd op 0,96 miljard euro in 2022. In vergelijking met 2020 zijn deze kosten met 16% gedaald na een stijging van 32% tussen 2016 en 2020. Zowel de interne als de externe kosten dragen bij tot deze daling van de totale kosten, maar de externe kosten verhoudingsgewijs meer dan de interne kosten. De interne kosten blijven hoger dan de externe kosten, zoals het geval is geweest sinds 2000. De daling van de totale kosten van de administratieve lasten van de zelfstandigen is uitsluitend toe te schrijven aan de daling van de kosten van de fiscale administratieve lasten, terwijl de administratieve lasten voor de milieuregelgeving stijgen tussen 2020 en 2022. In 2020 bedraagt het aandeel van de fiscale regelgeving in de totale kosten 80% en dat van de milieuregelgeving 20%.

Sinds 2000 zijn de gemiddelde kosten voor de zelfstandigen telkens lager dan de gemiddelde kosten per werknemer van de kleine ondernemingen. Het verschil tussen deze twee soorten kosten neemt in 2022 af, zoals al het geval was in 2020. De afname van het verschil tussen deze twee soorten kosten wordt verklaard door het feit dat de gemiddelde kosten per werknemer van de kleine ondernemingen meer afnemen dan de gemiddelde kosten van de zelfstandigen.

Bekeken over de elf enquêtes zijn de ondernemingen en de zelfstandigen meer tevreden over de kwaliteit van de contacten met de betrokken administratie dan over de kwaliteit van de regelgeving op zich. Over de elf enquêtes beschouwd, behalen dezelfde stellingen de beste scores bij de ondernemingen en de zelfstandigen. Die stellingen hebben betrekking op de bekendmaking van de regelgeving en de kwaliteit van de antwoorden door de bevoegde administratie (naleving van de antwoordtermijn en antwoorden die voldoen aan de behoeften). De voornaamste kritiek van de ondernemingen en de zelfstandigen heeft betrekking op de flexibiliteit van de regelgeving om zich aan te passen aan alle omstandigheden wat betreft de kwaliteit van de regelgeving en op het gemakkelijk kunnen achterhalen en contacteren van de bevoegde dienst wat betreft de kwaliteit van de contacten met de betrokken administratie.

Naast die gemeenschappelijke trends duiken er verschillen op tussen de regelgevingsdomeinen door de elf enquêtes heen.

In het tewerkstellingsdomein verslechtert de beoordeling van de ondernemingen van de kwaliteit van de regelgeving en van de kwaliteit van de contacten met de administratie in 2022 ten opzichte van 2020. De gemakkelijkheid om de bevoegde dienst te contacteren wordt bijzonder problematisch met slechts 27%, of het laagste percentage ondernemingen sinds 2000 dat (volledig) akkoord gaat met deze stelling.

Voor de fiscale regelgeving is de beoordeling van de kwaliteit van de regelgeving stabiel in 2022 ten opzichte van 2020 voor de ondernemingen en de zelfstandigen en verbetert de kwaliteit van de contacten met de fiscale administratie.

Van de 7 vereenvoudigingsinitiatieven die ter beoordeling aan de ondernemingen en zelfstandigen zijn voorgelegd, zijn MyMinFin en e-Box duidelijk de meest bekende initiatieven en Hermes, Mercurius en e-Procurement de minst bekende.  De meest bekende vereenvoudigingsinitiatieven worden ook gebruikt door het grootste aantal ondernemingen en zelfstandigen en krijgen de hoogste tevreden­heidspercentages over hun gebruik.  Omgekeerd tellen Mercurius en Hermes het meest ontevreden gebruikers bij de zelfstandigen en e-Procurement, Mercurius en Hermes bij de ondernemingen.