Zonder overlevings- en echtscheidingspensioenen zou de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen naar 50% stijgen (31/05/2023)

Genderpensioenkloof van 50% zonder afgeleide rechten

Het onderzoek toont dat vrouwelijke gepensioneerden een gemiddeld brutopensioen hebben van 1469 euro, tegenover 1920 euro bij mannen. De genderpensioenkloof (het percentage waarmee het gemiddelde pensioen van vrouwen hoger of lager is dan dat van mannen) bedraagt dus 24%. Dat de kloof niet hoger ligt, is in belangrijke mate toe te schrijven aan het bestaan van de overlevings- en echtscheidingspensioenen, die overwegend ten goede komen aan gepensioneerde vrouwen. Zonder deze afgeleide pensioenrechten zou het gemiddelde pensioen van vrouwen slechts 963 euro bedragen, tegenover 1909 euro bij mannen. De pensioenkloof zou dan 50% bedragen.

Het onderzoek toont verder dat het overlevingspensioen een veel grotere impact heeft dan het echtscheidingspensioen. Het niet uitkeren van de echtscheidingspensioenen zou de pensioenkloof met slechts één procentpunt verhogen. Door het niet uitkeren van de overlevingspensioenen stijgt de pensioenkloof daarentegen van 24% tot 49%. Het grotere belang van de overlevingspensioenen kent verschillende verklaringen. Er zijn ten eerste meer verweduwde (55%) dan gescheiden gepensioneerde vrouwen (14%). Ten tweede ontvangen meer verweduwde gepensioneerde vrouwen een overlevingspensioen (94%) dan dat gescheiden gepensioneerde vrouwen een echtscheidingspensioen ontvangen (60%). Ten derde ligt het gemiddelde bruto overlevingspensioen van vrouwen (1164 euro) heel wat hoger dan het gemiddelde echtscheidingspensioen van vrouwen (242 euro).

Pensioenkloof van 73% bij de oudsten

Ten slotte blijkt dat hoe ouder de gepensioneerde is, hoe groter de genderpensioenkloof zou zijn, mochten de afgeleide rechten niet worden uitgekeerd. De pensioenkloof met afgeleide rechten bedraagt 23% bij de leeftijdsgroep 65-69 jaar en 21% bij de 85-plussers. Zonder overlevingspensioenen – zoals aangegeven hebben de echtscheidingspensioenen nauwelijks een impact – zou de kloof 33% bedragen in de jongere leeftijdsgroep en maar liefst 73% in de oudste groep. De impact van de overlevingspensioenen in deze oudste groep is groter dan in de jongere leeftijdsgroep door de lagere arbeidsparticipatie van oudere gepensioneerde vrouwen.

Karine Lalieux, minister van Pensioenen: ”Deze nieuwe studie toont de hardnekkige ongelijkheid aan tussen pensioenen van mannen en vrouwen. De situatie op de arbeidsmarkt in meer vrouwelijke sectoren maar ook de individuele en gezinskeuzes hebben een directe impact op de loopbaan en bijgevolg op de hoogte van het pensioen. Beschermingsmaatregelen blijven noodzakelijk opdat alle vrouwen zelf een waardig pensioen kunnen genieten. Ik ben er wel van overtuigd dat deze beschermingsmaatregelen niet meer louter van het huwelijk mogen afhangen. De modernisering van de gezinsdimensie van de pensioenen is een prioriteit. Er zijn tijdens deze legislatuur al grote stappen vooruit gezet. We zetten deze inspanningen in nauw overleg met de sociale partners verder.”

David Clarinval, minister van Zelfstandigen: “De loopbanen van deze vrouwen werden geconfronteerd met een glazen plafond dat veel sterker was dan het plafond dat nu nog bestaat. Dankzij de vele vorderingen op het gebied van vrouwenrechten en de veranderende samenleving werken vrouwen meer dan ooit tevoren, waardoor zij recht hebben op een eigen pensioen en minder gebruik hoeven te maken van afgeleide rechten zoals overlevingspensioenen. Deze verschillen tussen mannen en vrouwen moeten een van de prioriteiten van de regering blijven, met name door de strijd tegen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt te intensiveren, omdat werk het mogelijk maakt eerlijke pensioenen te garanderen, omdat zij een afspiegeling zijn van de loopbaan.”