Page Title

Publicaties

Om de transparantie en informatieverstrekking te bevorderen, publiceert het FPB regelmatig de methoden en resultaten van zijn werkzaamheden. De publicaties verschijnen in verschillende reeksen, zoals de Vooruitzichten, de Working Papers en de Planning Papers. Sommige rapporten kunnen ook hier geraadpleegd worden, evenals de nieuwsbrieven van de Short Term Update die tot 2015 werden gepubliceerd. U kunt op thema, publicatietype, auteur en jaar zoeken.

Afgeleide rechten en de pensioenkloof. Het belang van overlevings- en echtscheidingspensioenen in het pensioeninkomen van vrouwen en mannen [ REP_12783 - ]

De resultaten van dit rapport toont dat het gemiddelde pensioen van vrouwen lager ligt dan dat van mannen: in december 2017 bedroeg het gemiddelde bruto pensioenbedrag van vrouwelijke 65-plussers 1469 euro, tegenover 1920 euro bij mannen. De pensioenkloof tussen vrouwen en mannen bedroeg dus 24%. Dat de pensioenkloof niet hoger ligt kan in belangrijke mate worden toegeschreven aan het bestaan van afgeleide rechten. Zonder afgeleide rechten zou de kloof immers 50% bedragen.

  Auteurs

, Joy Schols (A)
 
A : Auteur, C : Contribuant

  Publicatietype

Rapporten

Het rapport presenteert de werkzaamheden die het FPB binnen zijn expertisedomeinen verricht op verzoek van overheden of partners. 

Synthese

Naar aanleiding van de internationale vrouwendag van 2023 publiceerden de Belgische pensioenadministraties nieuwe cijfers over de pensioensituatie van vrouwen en mannen. In een nieuwe ‘Gender & Pensioen’-module op PensionStat.be tonen de administraties hoeveel lager of hoger het gemiddelde pensioenbedrag van een vrouw is in vergelijking met dat van een man, de zogenaamde gender pensioenkloof. De gepubliceerde cijfers hebben betrekking op de populatie recent gepensioneerden met enkel een rustpensioen. Door deze afbakening blijft een belangrijk aspect van het Belgische pensioenbeleid onderbelicht, met name de afgeleide pensioenrechten. In dit rapport verstaan we daaronder de overlevings- en echtscheidingspensioenen. Vandaar dat we in dit rapport – dat werd geschreven in opdracht van het begeleidingscomité van het Kenniscentrum voor Pensioenen – onderzoeken wat het belang is van de afgeleide rechten in het pensioeninkomen van vrouwen en mannen alsook in welke mate deze afgeleide rechten de pensioenkloof tussen vrouwen en mannen verkleinen. De analyses zijn gebaseerd op steekproefgegevens over de wettelijke pensioenen van gepensioneerden in december 2017.

De resultaten van dit rapport tonen dat vrouwen vaker dan mannen geen enkel pensioen ontvangen: 9,8% van de vrouwelijke 65-plussers ontvangt geen pensioen ten opzichte van 1,7% van de mannelijke 65-plussers. En ook het gemiddelde pensioen van vrouwen met een pensioen ligt lager: in december 2017 bedroeg het gemiddelde bruto pensioenbedrag van vrouwelijke 65-plussers afgerond 1 469 euro, tegenover 1 920 euro bij mannen. De pensioenkloof bedroeg dus 24%. Dat de kloof niet hoger ligt, kan in belangrijke mate worden toegeschreven aan het bestaan van afgeleide rechten. Zonder afgeleide rechten zou de kloof immers 50% bedragen.

Afgeleide rechten verminderen de pensioenkloof omdat ze overwegend ten goede komen aan vrouwen. Zonder afgeleide rechten zou het gemiddelde bruto pensioenbedrag van vrouwen slechts 963 euro bedragen (een verschil van afgerond 505 euro ten opzichte van 1 469 euro). Bij mannen hebben afgeleide rechten nauwelijks een impact op het gemiddelde pensioenbedrag. Mannen zouden zonder afgeleide rechten nog steeds 1 909 euro ontvangen in plaats van 1 920 euro.

Het effect van de afgeleide rechten op de gemiddelde pensioenen van gepensioneerde vrouwen is nagenoeg volledig het gevolg van de overlevingspensioenen. Dat de overlevingspensioenen de pensioen­kloof meer beïnvloeden dan de echtscheidingspensioenen kan worden toegeschreven aan het feit dat meer gepensioneerde vrouwen verweduwd (met name 55%) dan uit de echt gescheiden zijn (14%), dat een groter percentage van de verweduwde gepensioneerde vrouwen afgeleide rechten ontvangt (94% versus 60% van de uit de echt gescheiden gepensioneerde vrouwen) en dat het gemiddelde overlevingspensioen heel wat hoger ligt dan het echtscheidingspensioen: het gemiddelde bruto overlevingspensioen bedraagt 1 164 euro, het gemiddelde echtscheidingspensioen 242 euro. Dat het gemiddelde overlevingspensioen hoger ligt dan het echtscheidingspensioen heeft twee redenen: het overlevingspensioen wordt voordeliger berekend dan het echtscheidingspensioen; bovendien heeft de gemiddelde weduwe minder eigen rustpensioenrechten opgebouwd en bijgevolg ontvangen ze een hogere aanvulling.

Bovenstaande cijfers hebben betrekking op alle leeftijden. Splitsen we op naar leeftijd, dan zien we dat de pensioenkloof bij gepensioneerden in de verschillende leeftijdsgroepen gelijkaardig is aan de algemene pensioenkloof bij gepensioneerden. De kloof bedraagt 23% bij de 65- tot 69-jarigen en 21% bij de 85-plussers. Zonder overlevingspensioenen (de echtscheidingspensioenen spelen immers nauwelijks een rol) zouden de verschillen naar leeftijd wel uitgesproken zijn. Zonder overlevingspensioen zou de kloof 33% bedragen in de jongere leeftijdsgroep en maar liefst 73% in de oudste groep. Dat de impact van de overlevingspensioenen in deze oudste groep zoveel groter is dan in de jongere leeftijdsgroep kan worden toegeschreven aan het feit dat er zich in deze groep meer weduwen bevinden dan in de jongere leeftijdsgroep (respectievelijk 84% versus 26% in de jongere leeftijdsgroep), dat deze weduwen vaker een overlevingspensioen ontvangen (97% versus 89%) en dat het gemiddelde bruto overlevings­pensioen hoger ligt (1 260 euro versus 1 038 euro). Dat de weduwen in de oudste leeftijdsgroep vaker een overlevingspensioen ontvangen dat gemiddeld hoger ligt houdt dan weer verband met de hoogte van hun eigen rustpensioen. Ten gevolge andere maatschappelijke normen over de rol van betaalde arbeid bij vrouwen en mannen bouwden weduwen uit de oudste leeftijdsgroep gemiddeld lagere rustpensioenrechten op dan de weduwen in de jongere leeftijdsgroep (568 euro versus 940 euro). 

  Beschikbare gegevens

None

Please do not visit, its a trap for bots